Για το πολύ μεγάλο θέμα των Μεταναστών και της μετανάστευσης, καθώς και για την ανάγκη ύπαρξης μιας συγκροτημένης πολιτικής, που θα κυριαρχείται από πνεύμα ουμανισμού και κοινωνικής αλληλεγγύης, γράφονται καθημερινά σημαντικά άρθρα.

Αναδημοσιεύουμε στη σελίδα μας το παρακάτω άρθρο του καθηγητή Σ. Ρόμπολα που είναι διευθυντής του ΙΝΕ/ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

[ ΤΡΙΤΗ ΑΠΟΨΗ ] Έλλειψη μεταναστευτικής πολιτικής

Πρόκληση για κοινωνική ένταξη ή απειλή τα 1,2 εκατ. μετανάστες;

Του Σάββα Ρομπόλη

Τα ευνοϊκά αποτελέσματα των ευρωεκλογών για πολιτικές δυνάμεις στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης που κηρύσσουν την ξενοφοβία και τον ρατσισμό, ανέδειξαν για μια ακόμα φορά το πολύπλοκο και σύνθετο ζήτημα των νέων μεταναστευτικών ρευμάτων στην Ευρώπη αλλά και της απουσίας ευρωπαϊκής μεταναστευτικής πολιτικής.

Ιδιαίτερα στις σημερινές συνθήκες της οικονομικής κρίσης και της αύξησης της ανεργίας, η οποία στα 27 κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης αυξήθηκε κατά το χρονικό διάστημα Απριλίου 2008-Απριλίου 2009 κατά 28% (5 εκατ. άτομα). Ήδη οι άνεργοι στην Ε.Ε. προσεγγίζουν τα 21 εκατ. και σε συνδυασμό με την εφαρμογή προγραμμάτων σταθεροποίησης και δημοσιονομικής πειθαρχίας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα οποία οδηγούν σε περαιτέρω επιδείνωση την ευρωπαϊκή αγορά εργασίας, η πρόσβαση των μεταναστών στην απασχόληση δυσχεραίνεται και περιορίζονται σημαντικά οι συνθήκες κοινωνικής τους ένταξης στις χώρες υποδοχής.

Η ίδια δυσμενής κατάσταση παρατηρείται και στην ελληνική αγορά εργασίας. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΣΥΕ η ανεργία από 390.000

άτομα τον Φεβρουάριο του 2008, αυξήθηκε σε 466.000 άτομα τον Φεβρουάριο του 2009 με αυξητικές τάσεις κατά το 2009-2010. Η δυσμενής αυτή κατάσταση στην ευρωπαϊκή και ελληνική αγορά εργασίας δημιουργεί νέα δεδομένα αβεβαιότητας και ανασφάλειας με την αύξηση της ανεργίας, περιπλέκοντας ακόμη περισσότερο το μεταναστευτικό φαινόμενο σε συνδυασμό με τις προοπτικές αύξησης των μεταναστευτικών ρευμάτων προς τις ΗΠΑ και τις ανεπτυγμένες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι λόγοι αυτών των προοπτικών είναι η σημαντική διαφορά του βιοτικού επιπέδου, οι πολεμικές συγκρούσεις, οι συνθήκες φτώχειας και υπανάπτυξης που προβλέπεται ότι θα επιδεινωθούν κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης και της δημογραφικής έκρηξης των υπανάπτυκτων χωρών. Η Ελλάδα στη μεταναστευτική της πορεία μετεξελίχθηκε από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 σε χώρα υποδοχής μεταναστών από χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης καθώς και από τις βαλκανικές χώρες.

Παράλληλα, χωρίς να έχει ανακοπεί η μεταναστευτική ροή από την Ανατολική Ευρώπη και τα Βαλκάνια παρατηρείται μία αύξηση με σημαντικό ρυθμό των ροών μεταναστών από χώρες της Μέσης Ανατολής, της Ασίας και της Αφρικής.

Πράγματι, από το 2003, που ήρθαν 51.031 άτομα, προστίθεται ένα διαρκώς αυξανόμενο νέο μεταναστευτικό ρεύμα από τις προαναφερόμενες χώρες μη νόμιμων μεταναστών, το οποίο το 2008 ανήλθε σε 146.337 άτομα, έχοντας ως τελικό προορισμό άλλες μεσογειακές και βορειο-ευρωπαϊκές χώρες.

Ταυτόχρονα, πέντε εκατομμύρια μετανάστες από Αφρική και Ασία βρίσκονται συγκεντρωμένοι στην Μ. Ανατολή αναζητώντας έναν τρόπο εισόδου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Όμως, η αυστηροποίηση των ελέγχων και των ποινών σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ιδιαίτερα τα δύο τελευταία έτη 2008-2009 έχει οδηγήσει την Ελλάδα να είναι ο τελικός προορισμός των νέων ροών μεταναστών, δεδομένου ότι λόγω της γεωγραφικής θέσης της χώρας είναι εύκολη η μη νόμιμη είσοδος και αρκετά δύσκολη η μη νόμιμη έξοδος.

Το αποτέλεσμα αυτών των μεταναστευτικών εξελίξεων είναι ότι, σύμφωνα με εκτιμήσεις ερευνητών και Ινστιτούτων, σε σύνολο μεταναστών στην Ελλάδα 1.100.000-1.200.000 άτομα που συμβάλλουν κατά 20% στη διαμόρφωση του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος της χώρας, οι νόμιμοι μετανάστες είναι 480.000 και οι μη νόμιμοι είναι 172.000-290.000. Εργαζόμενοι ασφαλισμένοι είναι 290.000 μετανάστες, εργαζόμενοι αλλά ανασφάλιστοι είναι 250.000-350.000 και προστατευόμενα μέλη είναι 450.000-550.000 άτομα.

Είναι προφανές ότι η φοβική, γραφειοκρατική και αναποτελεσματική μεταναστευτική πολιτική που εφαρμόζεται καθ΄ όλη την περίοδο των τελευταίων είκοσι ετών έδωσε τη δυνατότητα αξιοποίησης ξενοφοβικού κλίματος στην ελληνική κοινωνία, με την ταυτόχρονη περιθωριοποίηση της ανάδειξης του ζητήματος των κοινωνικών και εργασιακών δικαιωμάτων των μεταναστών και της άποψης «μετανάστες ισότιμοι πολίτες» των ελληνικών συνδικάτων που ουσιαστικά λειτούργησαν ως απο-προωθητικές δυνάμεις της κοινωνικής ένταξης των μεταναστών.

Οι αδυναμίες της μεταναστευτικής πολιτικής με τη συνδρομή της απουσίας ευρωπαϊκής μεταναστευτικής πολιτικής, εμποδίζουν την ολοκληρωμένη επίτευξη των αναγκαίων στόχων που πρέπει να είναι: νομιμοποίηση, κοινωνική ένταξη, ελληνική υπηκοότητα στα παιδιά των μεταναστών που γεννήθηκαν στην Ελλάδα, αποτελεσματικός έλεγχος των συνόρων, αποτελεσματικός έλεγχος της αδήλωτης και ανασφάλιστης εργασίας, κοινωνικά και εργασιακά δικαιώματα. Το αποτέλεσμα είναι αντί η μετανάστευση να αντιμετωπίζεται ως «θετική πρόκληση», να επιδιώκεται να αντιμετωπισθεί, εκτός πολιτικής, ως «αρνητική απειλή» με ξενοφοβικά και ρατσιστικά σύνδρομα, ελαχιστοποιώντας τη σοβαρότητα και τη σημαντικότητα ενός ευρωπαϊκού ζητήματος με ανθρωπιστικές, πολιτικές, κοινωνικοοικονομικές και πολιτισμικές διαστάσεις.

Ο Σάββας Γ. Ρομπόλης είναι καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου και επιστημονικός διευθυντής του ΙΝΕ/ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ