Επετειακή Εκδήλωση για τονΕρνέστο Γκεβάρα ντε λα Σέρνα

Η σημερινή εκδήλωση αποτελεί  μια ευκαιρία για να αναλύσουμε σε βάθος και ναεξερευνήσουμε την ουσία της ανθρώπινης σκέψης και δράσης. Πρωτεύει ναγνωρίσουμε τον σκεπτόμενο άνθρωπο και την ιστορία του που ταυτίζεται με όσουςπροτιμούν να δημιουργούν μύθους εκτός πραγματικότητας.

Βρισκόμαστε σε ένα σταυροδρόμι της ανθρωπότητας πουδεν αφήνει χώρο για άλλα λάθη. ‘H σκεπτόμαστε καιδρούμε ηρωικά για την επιβίωση μας στον πλανήτη, ή απλά πρέπει να δεχτούμε ότικάνουμε τα τελευταία βήματα της ανθρωπότητας. Δεν είναι μία απαισιόδοξη σκέψηγια το μέλλον, είναι μία αισιόδοξη έλλογη σκέψη.

Εκδηλώσεις όπως η σημερινή, πρέπει να μας δίνουν τηδυνατότητα να αντιμετωπίζουμε την ανάγκη να βρούμε την κρυμμένη αλήθεια μέσαστην ορατή γνώση και να ανακαλέσουμε τους δογματισμούς και τις σεκταριστικέςσκέψεις που είναι οι δυσφημιστές της πληροφορίας και της γνώσης των βασικώναρχών και των αξιών της ανθρώπινης φιλοσοφίας.

Χωρίς βαθιά ανάλυση της ιστορίας δεν υπάρχειταυτότητα, ούτε μέλλον. Ανάλυση της ιστορίας,  βασισμένη σε συγκεκριμένα και πραγματικάγεγονότα, χωρίς δόλιες ερμηνείες που αποσκοπούν στην εξυπηρέτηση της εκάστοτεεξουσίας ή αυτής των τσαρλατάνων, οι οποίες έχουν καταδικάσει τους λαούς μαςστην ηθική υποτέλεια, στην πειθαρχία και στην μισθοφορική αφοσίωση ενάντια στιςαυθεντικές αξίες της ανθρωπότητας στο όνομα της ελευθερίας.

Για αυτό, είναι ζήτημα ζωής ή θανάτου, να ψάξουμε στονάνθρωπο και στην ελπίδα του που φαντάζει ανεπίτευκτη. Βρισκόμαστε σε καιρούςπου η ηθική και ανθρωπιστική ικανότητα του διαλογίζεσθαι είναι απαραίτητη, είναιυπεράνω της τεχνοκρατίας ή των θεολογικών υποταγών που μας επιβάλουν μια ψεύτικηαπάνθρωπη λογική ήθους. Αποτελεί προτεραιότητα να ανοίξουμε δρόμο στημεγαλειώδη σκέψη του ανθρώπου που υπερέχει της υποταγής σε Θείες τάσεις που μαςπροσφέρουν μία κόλαση στη γη και έναν παράδεισο στον ουρανό.

Είναι μία αναγκαιότητα να μεταβούμε από το επιφανειακόκαι εικονικό στο βαθιά πραγματικό. Εικόνες ανδρών όπως του Σωκράτη, του Μιράνταή του Τσε είναι όμορφες και αποτελούν πηγή έμπνευσης. Αλλά ας μάθουμε να αναγνωρίζουμετον άνθρωπο πάνω από τον μυθικό ήρωα, ας μάθουμε να αφομιώνουμε τις πρωτογενείςτου ιδεολογίες και τους οραματισμούς του. Ας μάθουμε να αναγνωρίζουμε τασκεπτόμενα όντα με σάρκα και οστά και την ίδια στιγμή να ανακαλύπτουμε τουςαιώνιους επαναστάτες και τους παγκόσμιους απελευθερωτές.

Ας είμαστε ικανοί να υπερνικήσουμε και να απαλλαχθούμεαπό την μετριότητα, μελετώντας έναν χαρισματικό άνθρωπο, τον Σωκράτη. Ήταν ο φιλόσοφοςπου στάθηκε ικανός να σπάσει τα δεσμά με την ανυπέρβλητη σκέψη του. Αντιλήφθηκετην ουτοπική κοινωνική ζωή της ελευθερίας στο πολιτικό σύστημα, στο οποίο έδωσετο όνομα της Πολιτείας.

Μια ιδέα που τροφοδοτούσε την ισότητα και την αλληλεγγύη,τη δικαιοσύνη, την αρμονία και την αγάπη. Μια ιδέα που δεν εξέταζε κοινωνικές διακρίσεις,τις οποίες αποφάσιζαν οι θεοί, μια ιδέα που καταδίκαζε την ανισότητα τωνδικαιωμάτων και τη δικαιοσύνη ως έργο του ανθρώπου και ως όφελος των ισχυρών. Ησκέψη του αντιστεκόταν στους σοφιστές οι οποίοι ήταν ικανοί να γητεύτουν τουςπολίτες, χειραγωγόντας τους και καταδικάζοντας τους σε θάνατο, γεγονός που εδώκαι δύο χιλιάδες τριακόσια χρόνια επαναλαμβάνεται μέρα με τη μέρα,καταδικάζοντας όποιον πηγαίνει ενάντια της εξουσίας και υποτιμώντας την ανωτερότητατων αξιών της ανθρώπινης σκέψης.

Οι δήμιοι και οι εκτελεστές εξακολουθούν να είναι οιίδιοι. Αριστοκράτες μεταμφιεσμένοι με το ένδυμα της μοναρχίας, μεταμφιεσμένοισε δόγματα και ιδεολογίες με προσωποποιημένες στάμπες. Δικτατορίες καιδημοκρατίες κοινών ιδεολογιών καλυμένες με χρώματα και τετριμμένες φράσεις τηςδεξιάς και της αριστεράς, έχουν πλημμυρίσει τον κόσμο με μιζέρια, πείνα καιθάνατο.

Εδώ και δύο χιλιάδες τριακόσια χρόνια, η Δύσηκαταδικάστηκε να εγκαταλείψει τη σκέψη, το διάλογο και την φιλοσοφική συζήτηση,με σκοπό να μας υποτάξει στη σκλαβιά του “θείου”, του άγνωστου, του εκλεκτού,του λόγιου, της τυφλής ηθικής. Αυτά είναι διάφορα από τα ονόματα που έχειχρησιμοποιήσει για να μας κυβερνήσει, με κύριο εκπρόσωπο την αθηναϊκήαριστοκρατία εκείνης της εποχής. Όλα αυτά είχε κατανοήσει πλήρως ο Σωκράτης καιγι’ αυτό το λόγο τον καταδίκασαν σε θάνατο, καταδικαζοντάς μας όλους ναπεριπλανιόμαστε στον κόσμο με ένα φορτίο γεμάτο ελπίδες χωρίς μεγάλεςψευδαισθήσεις.

Από τότε, μας είναι δύσκολο να κατανοήσουμε ωςσκεπτόμενοι άνθρωποι την αναβίωση της αυθεντικής συζήτησης των ιδεών, την οποίαπάντα το δεσπόζων σύστημα θα την κατηγορεί ως συνομώτη και αποσταθεροποιητή. Μεαυτό τον τρόπο, προτίμησαν να καταδικάσουν τις ανθρώπινες αξίες του Χριστού καιστη συνέχεια να τις διαιωνίζουν κάτω από τα δόγματα του φόβου και του αγνώστου.

Ας προσπαθήσουμε να αξιολογήσουμε το βαθύ επιχείρημα του Βολταίρου, οοποίος τόνιζε την υπέρτατη αξίατου δικαιώματος της ελεύθερηςέκφρασης του ανθρώπου ακόμα κι αν δεν ήταν σύμφωνος. Ας γίνουμε ικανοί να ανακαλύψουμεκαι να βγάλουμε τις μάσκες του κυρίαρχου σκοταδισμού που οι μεγάλοι διανοούμενοιτης ανθρωπότητας  τις φόρεσαν σιγά-σιγά στονάνθρωπο-επαναστάτη.

Ας μάθουμε να κατανοούμε μέσα από την σκέψη του Σωκράτη, συμπεριλαμβανομένωναυτών που πλάθουν την ιστορία, προσπερνώντας τις συζητήσεις των σοφιστών καιτων επαγγελματιών απατεώνων που έχουν δημιουργήσει μάσκες για κάθε έναν απόαυτούς. Κι ας είναι ένας τρόπος που θα αποτρέψει την ανθρωπότητα να βρεί τηναληθινή έννοια των αγώνων και των θυσιών.

Αναμφισβήτητα, πάντα θα αναρωτιόμαστε παρατηρώντας τηνανθρώπινη συμπεριφορά. Άραγε  οανθρωπισμός είναι η ίδια της η φύση ή συμπίπτει στην πραγματικότητα με τις επιθυμίεςτων διανοούμενων, φιλοδοξώντας να απονείμει την Ουμανισμό στον άνθρωπο, ούσεςοι αξίες αφύσικες για αυτόν;   

Εδώ, ερχόμαστε πάλι αντιμέτωποι με το δίλημμα τηςερμηνείας του αρχαίου ελληνικού μύθου “το κουτί της Πανδώρας”.  Από το κουτί ξέφυγαν ανήθικες αξίες οι οποίεςπήραν στην κατοχή τους την ανθρώπινη φυλή ή ήταν οι ηθικές και ανθρωπιστικέςαρχές αυτές που στην πραγματικότητα ξέφυγαν από το κουτί, αφήνοντας έτσι τονάνθρωπο με την ελπίδα και την αιώνια καταδίκη του σε αγώνα για να ξανακερδίσειτις υπόλοιπες αξίες που επέστρεψαν στους θεούς;

Άλλωστε, μελετώντας τα ιστορικά γεγονότα που έλαβαν χώραπριν από  3000 χρόνια, από την αρχή τηςαρχαίας εποχής, μας δίνεται η εντύπωση ότι το μόνο που έχει κυριαρχήσει στονκόσμο είναι οι ανήθικες αξίες. Το μόνο που έχει απομείνει στην ανθρωπότηταείναι η ελπίδα πως ίσως κάποια μέρα κατορθώσουμε να φτάσουμε μέχρι τονπαράδεισο, ακόμη και μετά το θάνατο, όπως μας διδάσκει η θρησκεία.

Ας δούμε λοιπόν άνδρες όπως τον Τσε ως έναν από αυτούς πουστη σύγχρονη εποχή προσπαθούν απελπισμένα με διάφορους τρόπους να σπάσουν τιςαλυσίδες του παρόντος που ζούμε.

Ας τον εκτιμήσουμε ως έναν άνθρωπο υγιή, ηθικό, γενναίο,δίκαιο, σωστό που υπερασπίστηκε τις αλήθειες του μέχρι εκεί που δεν μπορούσε.Τον ανθρώπο που είχε, έχει και θα έχει επαναστατικές σκέψεις και συγκεκριμένακίνητρα, τον επαναστάτη που ξεπέρασε τις θύελλες των αξιών και των αρχών ότανοι περιστάσεις της ζωής  εμφανίστηκαν σανευκαιρία.

Ας δούμε τον άνθρωπο που είναι πιστός στις ιδέες και τιςσκέψεις του, αυτές που ο ίδιος όρισε ως αλήθεια. Ας δούμε την ικανότητα του καιτην έννοια της αλληλεγγύης που μπαίνει στον- χωρίς φραγμούς- αγώνα ενάντια στηναδικία.

Ας εξερευνήσουμε τις πιο ανθρώπινες αξίες του, που δεν δημιουργούσαναγώνες και αγωνίες εξαιτίας της εξουσίας, ούτε τα κέρδη που αυτό συνεπάγετο.

Έδινε την εντύπωση ότι ήταν ένας μοναχικός άνθρωποςδίνοντας συλλογικούς αγώνες, που προφανώς ερχόταν αντιμέτωπος με άλλα επίπεδακαι τύπους αξιών. Κάποιοι από αυτούς τους αγώνες ,ίσως να μην ήταν τόσοπαθιασμένοι όπως οι αξίες του, ή να ήταν απλά διαφορετικοί και τους  κατανοούσε με απόλυτη σαφήνεια, ερμηνεύονταςμε απόλυτη διαφάνεια αυτό που για τον ίδιο ήταν οι επιλογές του και για άλλουςη -χωρίς όρια -ακατάλληλη ανυπακοή του.

 Ο Τσε ανήκει σε εκείνους τους άνδρεςπου έρχονται σε ρήξη με το κατεστημένο, με τον καθωσπρεπισμό, με τηνκαθεστηκυία τάξη, με την μέτρια και Ιεροεξεταστική ηθική. Για αυτό περνάει στηνιστορία ως ο αντάρτης, ο επαναστάτης, ο χωρίς φραγμούς ήρωας.

Την  ίδια λογική ανάλυσης, μπορούμενα ακολουθήσουμε μέσα από την απαραίτητη μελέτη των κοινωνικών κινημάτωνπαραγόμενα από στοχαστές που έχουν οδηγήσει σε σημαντικές ρήξεις, κατά τηναντίληψή μου αποτυχημένες, όσον αφορά τους σκοπούς τους. Αλλά, παρόλα αυτάεξακολουθούν να είναι σημαντικές, όχι τόσο για τα συγκεκριμένα επιτεύγματα, όσογια τη δίνη των ιδεών και των επιθυμητών προθέσεων.

Ο προβληματισμός αυτός μπορεί να εφαρμοστεί σε μεγάλες ρήξεις της στατικής  σκέψης της ανθρωπότητας, οι οποίες  έγιναν σε έναν συγκεκριμένο τόπο, όπου υπήρχανδιαφθορείς της σκέψης που είχαν τη δυνατότητα να εξεγήρουν τον κόσμο. Δύο απόαυτές τις στιγμές είναι στενά συνδεδεμένες με την έλλειψη κατανόησης αυτών πουέχουν γραφτεί και ειπωθεί. Επιστρέφοντας στην αρχαία ελληνική φιλοσοφική σκέψη,αναζητώντας τον χαμένο συνδετικό κρίκο ανάμεσα στην ηθική και στον ανθρωπισμό.

Μία από αυτές τις στιγμές ήταν ηΑναγέννηση στην Ιταλία τον 14^ο αιώνα και η άλλη ήταν ο Διαφωτισμόςστην Μεγάλη Βρετανία και στην Γαλλία του 18^ου αιώνα. Και στις δυοπεριόδους ο επαναστάτης προσπαθεί να σπάσει τις αλυσίδες της πραγματικότηταςπου ζει.

Το εντυπωσιακό αυτών των ρήξεων,είναι ότι όλες έχουν έναν κοινό παρονομαστή. Εννοώ την παλιά δυτική φιλοσοφικήκαι καθολική σκέψη. Επέστρεψαν στη ρίζα του ανθρωπισμού, της ηθικής, τηςσυζήτησης για τη δικαιοσύνη, την ισότητα και την αλληλεγγύη. Προσπάθησαν ναεξερευνήσουν την αρμονία, την ανοχή, το σεβασμό προς τη διαφορετικότητα και τοδικαίωμα να φέρουν τη γνώμη τους και να ακουστούν. Προσπάθησαν να ξεθάψουν τουςθησαυρούς της ανοχής, της ποικιλομορφίας και της ανεξαρτησίας, τόλμησαν ναονειρευτούν έναν κόσμο ελευθεριών που είχε ως σύνορα την ελευθερία των άλλωνανθρώπων και της φύσης.

Από αυτήν την άποψη,ο μύθος είναι μία υπερβολή, που καθορίζει το βάθος του αληθινού και συγκροτημένουανθρώπου, όπως ακριβώς οι ιδεολογικοί σεκταρισμοί και τα δόγματα είναι οευνουχισμός της ελευθερίας, του εύρους, της πολυμορφίας και της ανοχής τηςφιλοσοφικής σκέψης. Σαν να μην είναι σε θέση να κατανοήσουν την έννοια και τησημασία της εννοιολογικής και ιστορικής συζήτησης των ιδεών, προσπαθώντας να τηνεξασθενίσουν από τους σοφικισμούς ορισμένων επιτευγμάτων και προτεραιοτήτων, αποσπούντις αξίες και τις απαράβατες αρχές του ανθρωπισμού και της δημοκρατίας, καιπολλές φορές αποδίδουν λανθασμένα την έννοια της δημοκρατίας.

Το να μην γίνει αυτή η ανάλυση,θα ήταν σαν να μην κατανοούμε πλήρως την σπουδαιότητα και τη σημασία τηςαναγκαιότητας για ρήξη με τις συνήθειες μίας συγκεχυμένης και ψεύτικης ηθικής, αντίπαληςτης ανθρωπιστικής ηθικής.

Θα ήταν σαν να αρνούμασταν τηνκυριότητα των επαναστατών της σκέψης και της δράσης. Μιλάω για έναν Ντεκάρτ,έναν Βολτέρο, έναν Ρουσσώ, ανάμεσα σε πολλούς στοχαστές και επαναστάτες όπως οΤσε.

Αναμφίβολα, είναι ευκολότερη και αποδοτικότερηη προώθηση δογμάτων και ιδεολογιών που απεγνωσμένα μάχονται για τον έλεγχο τηςεξουσίας και την παγκόσμια ηγεμονία σε βάρος της κοινωνικοποίησης και τηςευαισθητοποίησης μίας ανθρωπιστικής φιλοσοφίας σε όλο το φάσμα του πλανήτη, ωςμέσο για να σταματήσει το όργιο της κυρίαρχης πολιτικής, στρατιωτικής,οικονομικής, θρησκευτικής και πολιτισμικής εξουσίας.

Ο κόσμος, κάθε αιώνα που περνάει,αντιμετωπίζει νέες προκλήσεις, με την ιδιαιτερότητα να ελαχιστοποιεί τηδυνατότητα του για απάντηση και για μείωση των ευκαιριών του να βγει από τολαβύρινθο όπου βρίσκεται χαμένος, από την επιταχυμένη παρακμή του. Κάθεδεκαετία που περνάει οι κίνδυνοι είναι μεγαλύτεροι, οι ανισότητες καιανισορροπίες μας οδηγούν στην άβυσσο.  Οιαναγκες και οι αδικίες είναι σοβαρότερες, η υποβάθμιση των οικοτόπων ωςαποτέλεσμα της επιθετικής στάσης από τα μεγάλα κέντρα εξουσίας στον κόσμοαφανίζουν τη δυνατότητα επιβίωσης.

Αν στο παρελθόν υπήρχαν λόγοι πουστοχαστές προσπάθησαν να απαλλαγούν από την πραγματικότητά τους, όπως συνέβητην περίοδο της Αναγέννησης και του Διαφωτισμού, αν είναι κατανοητή ηαπεγνωσμένη κραυγή για δικαιοσύνη και αγώνα από άνδρες όπως ο Τσε, τότε σήμεραείναι αναγκαίος ο στοχασμός των ιδεών τους και των έργων τους. Αυτό είναι πολύ πιό σημαντικό από το να δίνεται τιμήσε αυτούς τους άνδρες. Τίποτα δεν κάνουμε με το να  τους μυθοποιούμε. Δεν μπορούμε να πέσουμε στηνπαγίδα της όμορφης φωτογραφίας, της νοσταλγικής ταινίας, των ανέκδοτων ιστοριώνή του τραγουδιού που φαίρνει δάκρυα στα μάτια μας.

Είναι σημαντικό, καθένας από εμάςνα σταματήσει για να σκεφτεί, τι έχει κάνει, τι κάνει και τι πρέπει να κάνειγια να αλλάξει τον προορισμό που διανύουμε προς την αυτοκαταστροφή μας, πουέχουμε μεταφέρει από την αποικιοκρατία, την Ιερά εξέταση, τη φεουδαρχία, τονκαπιταλισμό και τα ιδεολογικά δόγματα μεταμφιεσμένα σε αριστερές, δεξιές καιπαγκοσμιοποιήσεις.